جلسه اول

*موضوع جلسه: تأمین مالی شرکت‌های اکتشاف و تولید

*محل برگزاری: مؤسسه مطالعات بین المللی انرژی 

*تاریخ برگزاری جلسه: روز چهارشنبه 97/11/10

 

در ابتدای جلسه آقای دکتر متقی(معاونت پژوهشی مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی و ریاست جلسه)، ضمن خوش آمدگویی به حاضران در جلسه، این نشست را در ادامه سلسله جلسات مربوط به توسعه نظام مالی در صنعت نفت دانستند. ایشان رویکرد مجموعه نشست‌های تأمین مالی شرکت‌های E&P را اقتصاد مقاومتی دانستند و بر استفاده حداکثری از ظرفیت‌ها و امکانات موجود برای استفاده در این حوزه تاکید کردند. در پایان صحبت‌های ایشان، آقای دکتر حدادی(دبیر برگزاری جلسه)، ضمن تشکر از کارشناسان حاضر در جلسه و همچنین آقای دکتر متقی به دلیل صحبت‌های آغازین ایشان، به بیان مقدمات برای آغاز جلسه پرداختند.

 

آقای دکتر حدادی، در ادامه صحبت‌های خود، مهم‌ترین مشکل پیش روی شرکت‌های E&P را مباحث مربوط به تأمین مالی دانستند و با اشاره به موضوع کنفرانسِ "توسعه نظام مالی در صنعت نفت" و مشکلاتی که در زمینه استفاده از منابع بین‌المللی و همچنین تبادلات بانکی برای کشور وجود دارد، این جلسات را مقدمه‌ای برای آمادگی بیشتر جهت این کنفرانس دانسته و بر خروجی مثبت جلسات و در انتها ثمربخش بودن کنفرانس تأکید نمودند. در ادامه‌ی جلسه، آقای دکتر مجیدی(معاون توسعه کسب‌و‌کار شرکت اکتشاف و تولید تأسیسات دریایی و از اعضای مجمع ایرانی شرکت‌های اکتشاف و تولید)، به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند. ارائه ایشان با موضوع "مسائل و الزامات تحقق تأمین مالی طرح‌های اکتشاف و تولید" در ارتباط با چالش‌های پیش رو در تأمین مالی شرکت‌های اکتشاف و تولید انجام گرفت.

 

ایشان در ابتدای صحبت‌های خود به معرفی مجمع ایرانی شرکت‌های اکتشاف و تولید پرداختند. این مجمع به صورت حرفه‌ای و غیردولتی فعالیت داشته و چارچوب فعالیت‌های آن تعامل میان اعضای تشکیل دهنده مجمع است. از اهداف این مجمع می‌توان به ارتقاء صنعت نفت ایران، توجه به ایفای نقش مسئولیت‌های اجتماعی و حراست از محیط زیست و سرمایه‌های ملی و صیانت از منافع ملی اشاره نمود.

 

ترکیب اعضای این مجمع شامل شرکت‌های نفتی بزرگی می‌شود که می‌توان به این موارد اشاره نمود: انرژی دانا، توسعه پترو ایران، پترو پارس، توسعه انرژی نفت نوین کیش و پترو گوهر فراساحل کیش (از زیرمجموعه‌های قرارگاه خاتم)، نفت و گاز پرشیا، نفت و گاز مپنا، گسترش انرژی پاسارگاد، توسعه صنایع نفت و گاز گسترش ایرانیان، مهندسی و ساختمان صنایع نفت، اکتشاف و تولید تاسیسات دریایی، انرژی گستر سینا، نفت و گاز و انرژی کیسون، مهندسی و خدمات پارس پترو زاگرس، گلوبال پترو تک کیش و توسعه صنعت ایران افق. این مجمع از شرکت‌های دولتی، خصوصی، نهادهای عمومی و ... تشکیل شده است.

 

ایشان همچنین در ادامه صحبت‌های خود در ارتباط با مباحث تأمین مالی شرکت‌های اکتشاف و تولید، دیدگاه‌های خود را بیان نمودند. راهکارهای ارائه شده شامل سیستم‌های بانکی، بازارهای پولی مانند منابع ریالی و ارزی، اوراق مختلف بازارهای سرمایه، صندوق توسعه ملی و امکان استفاده از هر یک از این موارد در قراردادهای IPC می‌شوند. فرضیات و پیش فرض‌های در نظر گرفته شده با توجه به شرایط جدید و خروج شرکت‌های خارجی از کشور که می‌توانست به آموزش شرکت‌های داخلی، کم شدن ریسک آن‌ها، کم شدن منابع مالی مورد نیاز و ... بیانجامد، موارد زیر را شامل می گردند:

 

*انعطاف‌پذیری کارفرما (وزارت نفت / شرکت ملی نفت) برای اجرایی شدن قراردادهای توسعه میادین نفتی در حضور یا غیاب کم رنگ شرکت‌های بین‌المللی؛

*توجه به توسعه صنعت نفت به عنوان موتور محرک اقتصاد کشور خصوصاً در جهت حل برخی مسائل مهم جامعه مانند اشتغال؛

*حمایت نهادهای حاکمیتی از حضور شرکت‌های ایرانی و تسهیل فرآیند پشتیبانی؛

*ایجاد تغییرات در مفاد قراردادهای IPC در جهت پشتیبانی تأمین مالی داخلی؛

*امکان استفاده از راه حل‌های مختلف تأمین مالی؛

*نیاز به نگاه شراکت از طرف کارفرما؛

*ضرورت تداوم توسعه میادین.

 

چالش‌های پیشروی شرکت‌های اکتشاف و تولید بخش دیگری از صحبت‌های آقای دکتر مجیدی را به خود اختصاص داد. مهم‌ترین این چالش‌ها عبارتند از:

 

*کوتاه مدت بودن راهکارهای تأمین مالی داخلی در بازارهای پول و سرمایه؛

*عدم ثبات ریال و دشواری تبدیل آن به ارز؛

*دشواری قراردادهای IPC از منظر کارفرما؛

*ارائه تضامین برای هر نوع تأمین مالی؛

*ریسک‌های ماهوی قراردادهای IPC؛

*پایین بودن نرخ بازگشت پروژه‌ها؛

*ماهیت قراردادهای IPC.

 

راهکارهای مختلفی که در مجمع شرکت‌های E&P به عنوان ابزارهایی برای تأمین مالی پروژه‌ها معرفی شده‌اند نیز می‌تواند موارد زیر را شامل گردد:

 

*ایجاد ابزارهای مالی جدید یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری با همکاری ارکان بازار تأمین مالی (سازمان بورس، شرکت‌های تأمین سرمایه و ...)؛

*استفاده از منابع ارزی صندوق توسعه ملی با اعمال اصلاحات مختلف از جمله:

 

• درآمدهای آتی با مشارکت وزارت نفت در فرآیند، به عنوان تضمین پذیرفته شود؛
•  
• تعریف مسیر و فرآیند اختصاصی برای کاهش مدت بررسی‌ها؛
•  
• استفاده از ترازنامه تعدیل شده.

 

*استفاده از ظرفیت‌های قانون بودجه کشور.

 

همچنین ایشان در ادامه صحبت‌های خود روش‌های اصلی تأمین مالی بررسی شده در شرکت‌های E&P را به شرح زیر بیان نمودند:

 

*استفاده از ظرفیت‌های صندوق توسعه ملی؛

*استفاده از منابع بانک‌ها و سیستم بانکی؛

*استفاده از صندوق- پروژه.

 

از نظر ایشان بررسی موارد زیر و مذاکره در خصوص آن‌ها با کارفرما می‌تواند به بقای فعالیت این شرکت‌ها بیانجامد:

 

*امکان استفاده از ظرفیت‌های زنجیره تأمین که می‌تواند به تأمین مالی پروژه‌ها کمک کند؛

*تضامین و حمایت‌های حاکمیتی و دولتی؛

*تعدیل و انعطاف در تعیین FTP-D؛

*کاهش پیامدهای ریسک FTP؛

*شرایط فسخ قرارداد؛

*هزینه تأمین مالی؛

*تغییر IRR.

 

آقای دکتر مجیدی، در پایان صحبت‌های خود، ضمن تشکر از همکاران خود در مجمع شرکت‌های E&P که موجبات ارائه‌ی ایشان را فراهم آوردند؛ از کارشناسان و حاضران در جلسه تشکر و از ایشان خواستند به بیان دیدگاه‌های خود در رابطه با ارائه انجام شده بپردازند. جلسه با صحبت‌های جناب آقای دکتر بیات و ارائه ایشان ادامه یافت. این ارائه با موضوع "راهکارهای منتخب تأمین مالی متناسب با قراردادهای نفتی ایران IPC" و در ارتباط با فرصت‌های پیش رو در ارتباط با تأمین مالی در حوزه نفت انجام گردید.

جناب آقای دکتر بیات، در آغاز صحبت‌های خود ضمن تشکر از آقای دکتر مجیدی، به بیان راهکارهای پیش رو از نظر کارشناسان در ارتباط با تأمین مالی پروژه‌های E&P و بررسی‌های انجام شده توسط ایشان از جمله انتشار اوراق ارزی در بازارهای داخلی و خارجی پرداختند. از نظر ایشان مباحث مربوط به بازارسازی که توسط کارشناسان دیگر هم مطرح شد یکی دیگر از مواردی است که باید تمرکز بیشتری بر روی آن صورت می‌گرفت و می‌توانست در شرایط فعلی اوضاع را به گونه‌ای دیگر رقم بزند. آقای دکتر بیات، همچنین با اشاره به قراردادهایی که به صورت بلندمدت در حال انعقاد هستند، نسبت به آینده آن‌ها و تأثیر مثبتشان در صنعت نفت و تأمین مالی در این حوزه ابراز امیدواری نمودند.

 

ایشان همچنین به بحث جذب سرمایه‌گذاران اختصاصی و خارج از بورس در پروژه‌ها پرداختند. روش‌های مختلف از جمله روش‌های مبتنی بر سهام یا مبتنی بر بدهی (که علاوه بر اوراق معمول شامل اوراق وکالت و منفعت نیز می‌گردد) و دیگر روش‌ها نیز توسط ایشان و همکارانشان بررسی و مدلسازی شده است. آقای دکتر بیات، در ادامه صحبت‌های خود یکی از پیشنهادات مطرح شده را ثبت صندوق پروژه در سازمان بورس و صرف زمان بر روی سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی عنوان نمودند. از نظر ایشان، تنها راهکار پیش رو برای ادامه سرمایه‌گذاری در صنعت نفت تعدیل در قراردادهای IPC است؛ خصوصاً در زمینه شرکت‌های ایرانی به شفافیت نرخ تبدیل ارز و ریال برای این شرکت‌ها تأکید نمودند. ایشان همچنین بر لزوم همکاری قسمت‌های مختلف بدنه کشور، از جمله بخش‌های نفتی، شرکت‌های بیمه، شرکت‌های تأمین سرمایه و ... برای مقابله با مشکلات و پیشرفت تأکید نمودند و همکاری و عزم ملی را راهکار توسعه سرمایه‌گذاری در صنعت نفت دانستند.

 

در ادامه کارشناسان ضمن ارائه سؤالات خود در ارتباط با ارائه‌های مطرح شده توسط آقای دکتر بیات و آقای دکتر مجیدی به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود برای بهبود شرایط جهت همکاری با سرمایه‌گذاران در صنعت نفت پرداختند. در پایان صحبت‌های کارشناسان، آقای دکتر متقی ضمن تشکر از همکاران و کارشناسان بابت حضور و شرکت در بحث و تأکید بر مفید بودن بحث‌های صورت گرفته، بر ادامه مباحث در جلسات آتی تأکید و ادامه مباحث و ارائه‌های مرتبط را به جلسات بعد موکول نمودند. آقای دکتر حدادی نیز ضمن تشکر از شرکت کنندگان در جلسه، از جناب آقای دکتر مجیدی به عنوان نماینده مجمع شرکت‌های E&P درخواست خود را برای جمع‌بندی نظرات مطرح شده و دسته‌بندی چالش‌های پیش رو، با ذکر اولویت برای مشخص شدن ارکان حاضر در جلسات آینده و همچنین شفاف شدن موضوعات این جلسات توسط آقای دکتر مجیدی، بیان نمودند.